Eksploatacja i dezynfekcja obiegów ciepłej wody użytkowej

Eksploatacja i dezynfekcja obiegów ciepłej wody użytkowej to powiązane ze sobą procesy. Wskutek podgrzania wody do temperatury ciepłej wody użytkowej (ok. 55°C) następuje proces wytrącania związków żelaza, wapnia i innych nierozpuszczalnych substancji. Te związki osadzając się w instalacjach, zasobnikach oraz wymiennikach, powodują powstawanie narostów i osadów. Dlatego nawet normalna eksploatacja systemu wymaga okresowej dezynfekcji obiegów ciepłej wody użytkowej

Duża zawartość związków żelaza skutkuje natomiast gromadzeniem się brudnego, rdzawego szlamu. Dodatkowo podwyższenie ciśnienia w sieci powoduje zmieszanie osadów żelaza i zmianę koloru wody (od żółtego do brunatnego). Wówczas pojawiają się skargi odbiorców dotyczące jakości ciepłej wody użytkowej. Efekty te spowodowane są składem chemicznym wody i procesem jej podgrzewania.

Osady oraz zanieczyszczenia w instalacjach

Osady oraz zanieczyszczenia w instalacjach, zasobnikach i wymiennikach tworzą także doskonałe środowisko dla rozwoju różnego rodzaju bakterii. Warunki korzystne dla tworzenia biofilmu (galaretowato-śluzowata warstwa na powierzchni zmniejszająca efektywność cieplną instalacji, wymienników i zasobników) powstają zwłaszcza w wodzie zawierającej substancje organiczne, produkty korozji i inne zanieczyszczenia tworzące osady. Jeśli jednocześnie instalacje są stare, skorodowane, lub pełne osadów, a duże zasobniki i wymienniki nie są dodatkowo czyszczone od lat, to walka z bakteriami może okazać się bardzo trudnym, czasami niekończącym się, procesem.

Bakteria Legionella

Co to jest Legionella – występowanie i warunki rozwoju bakterii: 

Bakterie Legionella są pasożytami pierwotniaków. Szczególnie niebezpieczne dla człowieka są bakterie należące do gatunku Legionella pneumophilia, które mogą powodować nietypowe zapalenie płuc, tzw. chorobę legionistów – legionellozę. Legionella pneumophilia występują na całym świecie i kolonizują różne środowiska: sieci zimnej i ciepłej wody, urządzenia kąpielowe (prysznice, wanny), szpitalne inhalatory, klimatyzatory. Bakterie Legionella rozmnażają się w środowisku wodnym, a optymalna temperatura dla ich życia i rozwoju to około 20-50°C. Źródłem ich pokarmu są substancje biologiczne lub osady takie jak rdza i kamień kotłowy. Rozwojowi bakterii sprzyjają także zastoje ciepłej wody w instalacjach, ślepe odcinki i końcówki rur, podgrzewacze oraz zasobniki. Mikroorganizmy te żyją w biofilmach, które chronią je przed większością chemicznych środków dezynfekujących i niechemicznych technologii dezynfekcji. Do zakażenia dochodzi na skutek wdychania aerozolu wody z bakteriami, które, po przedostaniu się do organizmu, powodują groźną dla życia odmianę zapalenia płuc, legionellozę.

Przepisy prawne:

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z 29.03.2007 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417) Sanepid od 2008 r. zobowiązany jest do badania ciepłej wody użytkowej w placówkach służby zdrowia oraz w budynkach mieszkalnych pod kątem obecności bakterii Legionella. To oznacza, że właściciele lub operatorzy instalacji wodnych w budynkach publicznych lub mieszkalnych ponoszą pełną odpowiedzialność za jakość wody w punktach jej czerpania. Legionella nie może występować w liczbie większej niż 100 jtk/100 ml wody. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na całym świecie rocznie choruje na legionellozę od 20 do 100 tysięcy osób, około 5 do 20% zarażonych umiera.

Dezynfekcja obiegów ciepłej wody użytkowej

Metody walki z Legionellą:

Praktycznie i technicznie nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie bakterii. Walka z Legionellą polega na obniżeniu ryzyka zakażenia przez nie przekraczanie granicznego stężenia bakterii ustalonego na poziomie 100 jtk/100 ml.Dezynfekcja termiczna polega na podwyższeniu temperatury do wymaganej temperatury dezynfekcyjnej min. 70°C w całym obiegu ciepłej wody użytkowej. Metoda jest kosztowna i bardzo rzadko spełniane są wymagane techniczne parametry tego rodzaju dezynfekcji. Istnieje ponadto ryzyko poparzeń, zwiększonej korozji instalacji i szybkiego powstawania osadów powodujących zatykanie instalacji c.w.u. Stosowane są także metody dezynfekcji chemicznej (dozowanie: chloru, chloraminy, dwutlenku chloru, jodu lub ozonu), oraz dezynfekcja fizyczna (lampy UV). Sposoby te różnią się od siebie i mogą dawać różne wyniki w zależności od składu wody oraz stanu technicznego instalacji ciepłej wody użytkowej.

Żadna z metod dezynfekcji nie będzie w pełni skuteczna jeśli w wodzie i instalacjach występują osady, szlam, rdza itp. Podstawą wydajnej dezynfekcji wody jest jej wstępne przygotowanie tzn. oczyszczenie wody z zanieczyszczeń w niej zawartych. Najbardziej efektywną metodą walki z Legionellą jest zapobieganie powstawania, w instalacjach wody, warunków sprzyjających rozwojowi bakterii oraz profilaktyczna dezynfekcja.