Środki biobójcze do dezynfekcji wody

Zgodnie z wymaganiami przepisów europejskich oraz ustawy z dnia 9 października 2015 r. o produktach biobójczych (Dz. U. poz. 1926, 2015), wszystkie produkty biobójcze wprowadzone w obrót na terenie Polski muszą zostać zarejestrowane przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Dotyczy to również dezynfekantów, używanych do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia. Niestety, nie wszystkie dezynfekanty, zwłaszcza stosowane do walki z Legionellą w wodzie ciepłej, posiadają właściwą rejestrację i pozwolenie na obrót, tym samym nie są wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem.

Co są środki biobójcze (biocydy)?

Środki biobójcze, czyli biocydy to substancje używane do zwalczania niepożądanych mikroorganizmów poprzez działanie biologiczne lub chemiczne. Środki biobójcze występują w postaci naturalnej oraz syntetycznej. Do celów uzdatniania wody używane są niemalże wyłącznie syntetyczne preparaty, zawierające biobójczą substancję czynną. Proces uzdatniania wody w sensie deaktywacji lub niszczenia mikroorganizmów chorobotwórczych, nazywany jest dezynfekcją wody. Dezynfekcji poddawana jest, w zależności od potrzeb, woda przeznaczona do spożycia (pitna), woda technologiczna (procesowa) lub ścieki.

Rejestracja środków biobójczych w Polsce

Środki biobójcze od 2012 roku podlegają szczegółowym regulacjom na poziomie krajowym oraz unijnym. Podmiot odpowiedzialny (importer, oddział firmy zagranicznej powinien w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych złożyć odpowiedni wniosek w celu rejestracji środka. Przeznaczenie produktu biobójczego powinno mieścić się w przyjętych kategoriach i grupach produktowych oraz uwzględniać konkretne zastosowanie preparatu.

Środki biobójcze do dezynfekcji wody należą do jednej z grup w kategorii I. – Produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu.

Grupy w kategorii I:
1. Produkty biobójcze do higieny człowieka
2. Produkty dezynfekujące do użytku prywatnego i publicznego oraz inne produkty biobójcze (powierzchnie, ścieki, baseny, klimatyzacja)
3. Produkty biobójcze stosowane w higienie weterynaryjnej
4. Produkty stosowane do dezynfekcji powierzchni mających kontakt z żywnością i środkami żywienia zwierząt
5. Produkty stosowane do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia

Środki biobójcze do dezynfekcji wody

Każdy dezynfekant używany w uzdatnianiu wody na terenie Polski musi posiadać ważne pozwolenie lub zezwolenie na handel równoległy albo pozwolenie na obrót, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o produktach biobójczych. Zgodnie z treścią ustawy każdy dezynfekant (dwutlenek chloru, podchloryn sodu, jony miedzi i srebra, itd.) powinien być zgłoszony do rejestracji w kategorii I w grupie 2. lub/i 5. Jednym z warunków rejestracji jest skuteczność w zwalczaniu szkodliwych mikroorganizmów udowodniona badaniami laboratoryjnymi.

Wykaz Produktów Biobójczych

Informację o tym czy dany dezynfekant jest aktualnie zarejestrowany jako produkt biobójczy na terenie Polski, tzn. czy został dopuszczony do obrotu na terenie Polski, można uzyskać na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Wykaz Produktów Biobójczych cz. I – zestawienie produktów biobójczych, na które wydano pozwolenie na obrót, czyli zgodnie z procedurą narodową.

Wykaz Produktów Biobójczych cz. II – zawiera produkty zarejestrowane zgodnie z tzw. procedurami europejskimi.

Dezynfekant nadający się do zastosowania w wodzie basenowej, technologicznej lub ściekowej musi posiadać pozwolenie dla grupy 2. kategorii I. Dezynfekant używany do wody przeznaczonej do spożycia (wody pitnej), w tym także ciepłej wody, musi być zarejestrowany dla grupy 5 kategorii I.

Dezynfekcja wody i zwalczanie Legionelli

Jednym z najczęstszych powodów przeprowadzania dezynfekcji wody jest obecność bakterii Legionella w obiegach ciepłej wody użytkowej. Powodem są warunki, sprzyjające jej rozwojowi i namnażaniu – niska temperatura, osady, obecność biofilmu, stare i rozległe instalacje, duże zasobniki, ślepe odcinki i miejsca zastoju wody. Według Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ciepła wody użytkowa musi spełniać wszystkie wymagania jakości wody do spożycia (mikrobiologiczne i chemiczne), a dodatkowo wymagania związane z oznaczeniem ilości bakterii Legionella sp.(§3.1 pkt.2).

Jednoznacznie wynika z tego, że używany do dezynfekcji środek powinien być zarejestrowany w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, jako produkt do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia dla ludzi

Jak wybrać środki biobójcze do dezynfekcji wody?

Analizując oferty różnych metod dezynfekcji, należy dokonać ich dokładnej weryfikacji oraz upewnić się, że proponowana metoda dezynfekcji wykorzystuje środek biobójczy, który został zarejestrowany, a dodatkowo jego zastosowanie będzie zgodne z przeznaczeniem i wydanym pozwoleniem na obrót. Należy więc przede wszystkim upewnić się, w jakich kategoriach i grupach produktowych środek został zarejestrowany i na tej podstawie ocenić jego przeznaczenie.

Równocześnie trzeba z ostrożnością podchodzić do części opisowej środka biobójczego. Niektóre rozwiązania do „kontroli Legionelli” metodą jonizacji wody jonami miedzi i srebra posiadają rejestrację środka biobójczego, ale z zastosowaniem do powierzchni, klimatyzacji, wody technologicznej lub basenowej. Nie mogą być zatem stosowane do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia dla ludzi.