Ciepła woda użytkowa -wymagania jakościowe

Wymagania jakościowe dotyczące ciepłej wody nieustannie zbliżają się do standardów wody pitnej. W czasach, gdy zimna i ciepła woda miała osobny kurek, nie zdarzało się, aby użytkownik pomylił je ze sobą. Ciepła i zimna woda nie mieszały się również w przewodach. Dziś, kiedy prawie we wszystkich gospodarstwach domowych są baterie mieszające, takie sytuacje występują coraz częściej. Wynika to z faktu, że jeśli kurek baterii nie zostanie przesunięty do położenia krańcowego, wraz z wodą pitną nalewa się także trochę ciepłej. Ponadto, pod wpływem różnicy ciśnień w obu instalacjach, ciepła woda może mieszać się z zimną. Ciepła woda powinna zatem spełniać jak najwyższe standardy sanitarne tak, aby po jej skonsumowaniu użytkownik nie był narażony na żadne ryzyko zdrowotne.

Ciepła woda – wytwarzanie i specyfika

Ciepłą wodę niemal w całości produkuje się z wody pitnej. Podgrzanie jej do temperatury 50-55°C zmienia jej właściwości na tyle, że nie można już jej oceniać wg. tych samych norm. W pierwszej kolejności następuje zmiana równowagi jonowej. W wyniku podwyższenia temperatury z wody zaczyna wydzielać się wapń, który łącząc się z dwutlenkiem węgla, tworzy stały węglan wapnia, czyli kamień kotłowy. Jego nadmierne ilości powodują osady w przewodach i innej armaturze ciepłowodnej, co wpływa na obniżenie ich efektywności.

Problemy ciepłej wody

Kolejnym problemem jest powstawanie brunatnego i rdzawego zmętnienia. Przyczyną tego zjawiska jest żelazo. Żelazo przedostaje się do układu ciepłowodnego wraz z wodą pitną oraz wydziela się ze skorodowanej powierzchni wewnętrznej przewodów i urządzeń. Jeżeli instalacje są w dobrym stanie, żelazo w zimnej wodzie nie jest widoczne. Jednak w wyniku podgrzania przyspiesza się jego oksydacja i powstałe tlenki zabarwiają wodę. Podczas dużego przepływu zmętnienie nie jest zauważalne. Jednak w czasie, gdy pobór wody jest mniejszy, drobne cząsteczki osadzają się w poziomych odcinkach przewodów. Kiedy przepływ wody się zwiększy (np. wieczorem, gdy prawie cała dzielnica bierze kąpiel), strumień porywa osady, które wydostają się z instalacji.

Bakterie występujące w ciepłej wodzie

Trzecim niebezpieczeństwem wiążącym się z ciepłą wodą są bakterie. Niektóre rodzaje bakterii w ciepłej wodzie rozmnażają się szybciej niż w zimnej. Wszystkie przedstawione zmienione czynniki oddziałują także na właściwości smakowe ciepłej wody.Dziś bez ciepłej wody prawie nie potrafimy się obejść. Nawet kilkudniowe przestoje służące do konserwacji i naprawy instalacji są kłopotliwe. “Pražská teplárenská” (PT) troszczy się, aby jej klienci, w jak najmniejszym stopniu borykali się z problemami dostawy ciepłej wody. Dostawca stara się zapewnić wodę przy minimalnych przestojach oraz w maksymalnie najwyższej jakości.

Uzdatnianie ciepłej wody

Uzdatnianie ciepłej wody tak, aby spełniała wszystkie wymagania odpowiednich przepisów i rozporządzeń odbywa się w węzłach wymiennikowych – w miejscu, gdzie podgrzewa się wodę. Możliwości eliminacji negatywnych zmian spowodowanych podwyższeniem temperatury, jest kilka. Pierwszą i najczęściej stosowaną w przeszłości metodą jest uzdatnianie chemiczne. Do wody dodawane są różne chemikalia, które uniemożliwiają utleniania żelaza, czy osadzanie soli wapniowych. Rezultat jest taki, że w przewodach nie tworzą się widoczne osady, nie mniej jednak pozostają tu rozpuszczone żelazo i wapń, chociaż są niewidoczne.

W latach dziewięćdziesiątych wzrósł nacisk na wdrażanie takich metod, które usuwają z ciepłej wody niepożądane związki, bezpośrednio fizycznie. Jedną z nich jest uzdatnianie właściwości fizycznych soli wapniowych i tlenków żelaza za pomocą specjalnych elektrod i następnie filtracji oraz mechaniczne usuwanie wytrąconych zanieczyszczeń. Przy tej metodzie podgrzana woda z wymiennika przechodzi przez komorę z elektrodami, pod wpływem ich działania molekuły tlenków żelaza łączą się w większe cząsteczki, które następnie są nieustannie usuwane poprzez filtr piaskowy. Związki wapnia w postaci masy kaszowatej osadzają się na elektrodach. W wyniku zmiany biegunowości i przepływu prądu przez elektrody osady obluzowują się z elektrod i następnie są usuwane z układu ciepłej wody za pomocą filtracji. Ciepła woda, która z tego urządzenia płynie dalej do instalacji, znajduje się w zbilansowanej wapienno-węglowej równowadze, co oznacza, że nie tworzy się już kamień wodny, ani nie odznacza się podwyższonymi właściwościami korozyjnymi.

Elektroliza wody

Pod wpływem oddziaływania pola elektrycznego w pobliżu elektrod w nieznacznych ilościach powstaje ozon, nadtlenki i mała ilość rodników chloru. Przyczynia się to do niszczenia mikrobiologicznych form życia, a woda jednocześnie podlega dezynfekcji. Jest to bardzo ważne, przede wszystkim w związku z pojawieniem się bakterii rodziny Legionella, których obecność w wodzie w ostatnim czasie coraz bardziej dokładnie podlega obserwacji i precyzyjnej ocenie. Wyraźne obniżenie ilości bakterii następuje już dzięki temu, że z wody są odfiltrowane mikroskopowe cząsteczki zmętnienia, na których osadzają i mnożą się bakterie, zaś dezynfekcja za pomocą elektrolizy zwiększa skuteczność walki z zanieczyszczeniami biologicznymi.

Zalety metody elektrolizy wody

Sposób uzdatniania ciepłej wody za pomocą sterowanej elektrolizy i następnie filtracji jest korzystny nie tylko ze względu na to, że z ciepłej wody skutecznie fizycznie usuwa niepożądane zanieczyszczenia bez dodawania jakichkolwiek innych substancji, ale również dobrze wpływa na ekonomikę eksploatacji. Urządzenie pracuje w pełni automatycznie i poza kontrolą i czyszczeniem elektrod, które technik wykonuje raz na trzy, cztery miesiące, nie wymaga żadnej obsługi. W przeciwieństwie do metody chemicznej oszczędzamy zarówno na samych chemikaliach, jak też na wydatkach związanych z przechowywaniem i manipulacją substancji niebezpiecznych.

Inne metody uzdatniania wody polegają na usuwaniu związków wapnia i żelaza w polu magnetycznym. Te rozwiązania nie są jednak wykorzystywane przez PT z uwagi na ich zawodność.

Elektrolityczne stacje uzdatniania wody

Obecnie “Pražská teplárenská” użytkuje 96 elektrolitycznych stacji EuroClean do uzdatniania ciepłej wody. Metoda oparta na zasadzie fizycznej bez stosowania chemikaliów została po raz pierwszy wprowadzona w połowie lat dziewięćdziesiątych na Skalce, gdzie przez 1,5 roku była poddana testom i uzdatnianiu, aby spełniła wszystkie wymagania pod względem jakości i efektywności ekonomicznej. Następnie rozpoczęto wdrażanie w pozostałych częściach Pragi. Dotychczasowe wyniki potwierdzają jej wysoką jakość i efektywność. W bieżącym roku planuje się zainstalowanie kolejnych 23 takich stacji uzdatniania, które na pewno nie będą ostatnimi.

Odpowiedzialność za jakość ciepłej wody

Dostawca wody jednak odpowiada za jej jakość tylko do miejsca przekazania odbiorcy. Instalacja wewnętrzna leży w pełni kompetencji właściciela, czy zarządcy budynku i PT nie ma wpływu na jej stan. W przypadku, gdy przewody w budynku nie są w dobrym stanie, mieszkańcy niektórych mieszkań mogą mieć z dostawą ciepłej wody kłopoty. W związku z tym, że ciepła woda w instalacji cyrkuluje (nie zużyta wraca ponownie do wymiennika), złej jakości instalacja wodna w domach jest źródłem zmętnienia dla wszystkich pozostałych odbiorców podłączonych do tego samego wymiennika. Z tego względu bardzo ważne jest, że elektrolityczne stacje uzdatniania znajdują się aż za wymiennikiem, dzięki czemu przejdzie przez nie ponownie i znowu się oczyści także woda, która już raz wróciła z instalacji.

Jak reagować na problemy z ciepłą wodą?

Kiedy więc z naszego kranu czasami cieknie rdzawa woda, zanim zadzwonimy do “Pražske teplárenske”, powinniśmy dowiedzieć się, gdzie leży przyczyna, a następnie domagać się naprawy od tego, kto jest faktycznie odpowiedzialny za błędy i niedociągnięcia.

PAVEL ČERNÝ

Artykuł z czasopisma “Pražské teplárenské”