Czym jest kamień w wodzie i jak go usunąć?

Kamień to biały osad, który wytrąca się na powierzchni materiałów mających kontakt z wodą. Naturalnie występująca woda zawiera różne ilości soli mineralnych. Najczęściej są to związki wapnia i magnezu. Gdy kationy te wytrącają się wraz z obecnymi anionami wodorowęglanowymi, mówimy o tak zwanej przemijającej twardości wody. Twardość przemijającą wody można częściowo usunąć poprzez podgrzewanie wody.

Zwiększenie temperatury spowoduje rozkład wodorowęglanu:

Część wodorowęglanu jest przekształcana w gazowy dwutlenek węgla, który jest uwalniany z wody. Jednak przy późniejszym chłodzeniu powstały CO32- reaguje z obecnymi kationami, tworząc nierozpuszczalne węglany:

Im bardziej bogata w minerały jest woda, tym więcej tworzy się w niej kamienia.
Jeśli kationy wiążą się z anionami, tworzą trwałą twardość nieprzemijająca. Związki te występują w mniejszej ilości w zwykłej wodzie, ale raz utworzone nie mogą zostać rozpuszczone przez zmianę temperatury. Przykładami są CaSO4, BaSO4, Mg(OH)2, Ca3PO4, Zn3PO4, Fe(OH)3, sole manganu i tlenki żelaza (wustyt (FeO), hematyt (Fe2O3), magnetyt (Fe3O4). Ilość obecnych jonów zależy od pierwotnego źródła wody.

Kamień mydlany

W domu substancje organiczne, takie jak tłuszcze i mydła, mogą również przyczyniać się do nieprzemijającej twardości wody. Zawierają one łańcuchy kwasów tłuszczowych, które reagują z wyżej wymienionymi kationami (zwykle magnezem), tworząc nierozpuszczalne osady:

Nieestetyczne plamy na białej powierzchni zlewu lub wanny

Czego można użyć do usunięcia kamienia z wody?

Możemy już sobie wyobrazić, co kryje się za tymi nieestetycznymi osadami na powierzchniach łazienkowych i nie tylko. Ale jak się ich pozbyć?

Mechanicznie czy chemicznie?

Jedną z opcji jest usuwanie mechaniczne przy użyciu odpowiednio twardego materiału ściernego. Usunięcie w ten sposób powstałego osadu wymaga wiele wysiłku. Ponadto czyszczony materiał może ulec uszkodzeniu.

Dlatego właśnie preferowane jest czyszczenie chemiczne. Wymaga to słabych kwasów do rozpuszczenia kamienia, pozostawiając nienaruszony materiał pod spodem. Metoda ta nie może być jedna stosowana dla wszystkich materiałów.

Produkcja domowych preparatów

Jeśli z jakiegoś powodu, czy to ekonomicznego, czy środowiskowego, chcemy uniknąć stosowania produktów chemicznych wieloskładnikowych, można wykorzystać substancje naturalne domowego użytku. Najczęściej stosowanymi środkami jest ocet lub kwasek cytrynowy.

Kwasek cytrynowy

Kwasek cytrynowy

Można go nabyć w suchej postaci stałej np. w sklepie spożywczym. Przed użyciem należy rozpuścić wymaganą ilość w wodzie. Można go również uzyskać z owoców cytrusowych. Wyciśnięty świeży sok jest wzbogacony przyjemnym cytrynowym zapachem. Jednak efekt przy wykorzystaniu cytryny nie jest zbyt silny i nadaje się tylko do mniejszych powierzchni.

Ocet

Biały ocet jest odpowiedni do usuwania kamienia, inne mogą pozostawić kolorowe plamy na powierzchni. Co więcej, biały ocet jest wytwarzany w stężeniu 10%, więc będzie miał silniejsze działanie niż zwykły 8% ocet fermentacyjny. Kwas octowy o stężeniu wyższym niż 10% należy rozcieńczyć przed użyciem.

Ważne jest, aby zapewnić odpowiednio długi czas kontaktu substancji z usuwanym osadem, czyszczoną powierzchnią. Problemem nie jest zwykle znalezienie odpowiedniej substancji czyszczącej, ale zapewnienie, że pozostanie on w kontakcie z powierzchnią wystarczająco długo. W większości przypadków kwas musi pozostać na powierzchni przez kilka godzin, aby rozpuścić kamień.

W jakich miejscach nigdy nie należy używać octu?

Ocet nie nadaje się do stosowania na wszystkich powierzchniach. W rzeczywistości jest on na tyle silny, że w niektórych przypadkach może spowodować uszkodzenie materiału. Przykładami powierzchni, na których należy unikać stosowania octu są:

• Powierzchnie z kamienia naturalnego: Ocet nie powinien być stosowany do czyszczenia powierzchni z kamienia naturalnego, takich jak marmur, wapień i granit, ponieważ kwas może spowodować erozję powierzchni i doprowadzić do jej uszkodzenia.
• Guma: Ocet w kontakcie z gumą powoduje jej degradację. Oznacza to, że nie należy stosować go bezpośrednio na gumowe uszczelki drzwi zmywarki lub pralki.
• Podłogi drewniane: Ocet może być idealnym środkiem czyszczącym do podłóg laminowanych, ale nie do surowego drewna. Niezabezpieczone powierzchnie drewniane mogą się zużywać i niszczeć. Ocet może również wsiąkać w drewno i pozostawiać charakterystyczny zapach, którego trudno się pozbyć. Z tego samego powodu nie zaleca się używania octu do czyszczenia nielakierowanych drewnianych powierzchni.
• Pozłacane okucia: Złoto jest miękkim metalem, a cienka warstwa nakładana na pozłacane powierzchnie jest krucha. Z tego powodu ocet może uszkodzić pozłacaną armaturę; kwasowość może ścierać i degradować powierzchnię.
• Ekrany cyfrowe: Jeśli zastosowanie octu jest zatwierdzone przez producenta, należy go najpierw odpowiednio rozcieńczyć.
• Urządzenia elektroniczne: Ocet nie powinien być dodawany do żelazek parowych, ekspresów do kawy i innych urządzeń, chyba że został zatwierdzony przez producenta. Może on wyciec na elementy wewnętrzne i nieodwracalnie uszkodzić urządzenie.

Zachowaj ostrożność podczas łączenia produktów – kwasy nigdy nie powinny wchodzić w kontakt z zasadami chlorkowymi (np. SAVO je zawiera), ponieważ istnieje ryzyko powstania chloru gazowego.

Usuwanie kamienia z urządzeń i elementów instalacji wodnej

Kamień na kranach

Aby usunąć osad z kranu, najważniejszą rzeczą jest utrzymanie produktu czyszczącego na miejscu wystarczająco długo. Mocno zanieczyszczony perlator można odkręcić i zanurzyć w pojemniku z kwasem i pozostawić na kilka godzin.

Kamień w toalecie

Na białej ceramicznej muszli kamień może nie być bardzo zauważalny, jednak nie należy pomijać regularnego czyszczenia. Istnieje kilka opcji usuwania kamienia z toalety. Możesz wybierać spośród szerokiej gamy produktów czyszczących, jednak biały ocet również spełni swoje zadanie.

Możesz również użyć napoju typu cola do usuwania kamienia osadzającego się pod powierzchnią wody. Cola zawiera kwas fosforowy, który skutecznie rozpuszcza kamień. W przypadku stosowania produktów komercyjnych wystarczający powinien być krótszy czas działania – zwykle około 30 minut. W przypadku produktów na bazie wybielaczy należy dobrze przewietrzyć pomieszczenie i unikać bezpośredniego kontaktu ze skórą; zaleca się noszenie gumowych rękawic podczas aplikacji.

Kamień w pralce i zmywarce

Specjalne produkty do usuwania kamienia z pralek czy zmywarek są ogólnodostępne. Można również użyć wspomnianych wcześniej domowych środków na bazie octu lub soku z cytryny. Nie należy jednak używać ich do wycierania gumowych elementów, gdyż mogą one ulec uszkodzeniu.

Kamień w instalacjach hydraulicznych

Kamień kotłowy w instalacjach hydraulicznych to powszechny problem. Minerały osadzają się na ściankach rur i tworzą twarde osady, które mogą ograniczać przepływ wody, zmniejszać wydajność wymiany ciepła oraz stwarzać inne problemy technologiczne. Osady kamienia mogą również prowadzić do zwiększonych kosztów eksploatacyjnych związanych z konserwacją i naprawami.

Usuwanie kamienia z rur

Do usuwania kamienia stosowane są różne metody. Jedną z nich jest czyszczenie chemiczne, w którym na rurę nakłada się specjalny roztwór w celu rozpuszczenia kamienia. Inną opcją jest zastosowanie metod fizycznych, takich jak czyszczenie wysokociśnieniowe lub technologia ultradźwiękowa, które mechanicznie usuwają osady.

Zapobieganie jest najskuteczniejszym sposobem walki z osadzającym się kamieniem

Najlepszym sposobem zapobiegania osadzaniu się kamienia jest mapowanie wydajności sprzętu i przeprowadzanie częstej konserwacji, zanim kamień stanie się problemem.
Zapobieganie i kontrolowanie osadzania się kamienia pozwala zaoszczędzić pieniądze, zmniejszyć wymagania konserwacyjne i zapobiec przedwczesnej awarii sprzętu. Łatwiej jest zapobiegać osadzaniu się kamienia niż go usuwać.

Zapobieganie osadzaniu się kamienia

Jeśli masz duże gospodarstwo domowe i korzystasz z bardzo twardej wody, regularna konserwacja może być dość uciążliwa i czasochłonna. Na szczęście istnieje łatwiejsze rozwiązanie. Polega ono na zainstalowaniu urządzenia, które usuwa niebezpieczne jony z wody. Proces ten nazywany jest zmiękczaniem wody.

Kamień z wody w przemyśle

Kamień z wody jest również częstym problemem w przemyśle. Powstaje on w wyniku wytrącania się jonów zawartych w wodzie, zwłaszcza gdy zmienia się temperatura i natężenie przepływu. Kamień ten ogranicza przepływ wody, zwiększa nacisk na ścianki rur i przyczynia się do korozji. W zakładach przemysłowych może zatykać pompy, wymienniki ciepła, kotły i systemy filtracji, zmniejszając ich wydajność i prowadząc do uszkodzeń.